Nghị định thư phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc được ký ngày 18/11/2009 tại Bắc Kinh và chính thức có hiệu lực từ ngày 14/7/2010. Đây là sự kiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng của hai nước, tạo điều kiện cho các địa phương biên giới hai bên mở rộng hợp tác kinh tế, tăng cường giao lưu hữu nghị, đồng thời góp phần đưa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc lên tầm cao mới.
Nghị định thư gồm 372 trang theo đúng thể lệ quy định của Việt Nam về điều ước quốc tế và 542 trang bằng tiếng Trung Quốc, được chia thành 05 phần, cụ thể như sau:
Phần I (Quy định chung) gồm 06 điều (Điều 1 đến Điều 6) giới thiệu về cơ sở pháp lý, kỹ thuật của công tác phân giới cắm mốc; các khái niệm; quy định cách thức mô tả đường biên giới; chất liệu mốc giới, phân công cắm mốc, các loại mốc giới...
Phần II (Mô tả hướng đi của đường biên giới và vị trí mốc giới) gồm Điều 7 mô tả chi tiết và thống nhất đối với đường biên giới, theo hướng đại thể từ Tây sang Đông, lần lượt theo số hiệu mốc giới (từ mốc giới số 01 đến 1378) từ điểm khởi đầu đường biên giới đến điểm kết thúc đường biên giới. Đây là phần quan trọng nhất của Nghị định thư phân giới cắm mốc.
Phần III gồm 03 Điều (từ Điều 8 đến Điều 10) quy định việc kiểm tra, bảo vệ hướng đi của đường biên giới, mốc giới, đường thông tầm nhìn biên giới. Trong đó cần lưu ý: cứ 10 năm hai bên sẽ tiến hành kiểm tra liên hợp đường biên giới một lần (thời hạn này có thể thay đổi nếu cả hai nước đồng ý).
Phần IV (Khu vực tàu thuyền đi lại tự do) gồm 01 Điều (Điều 11) quy định phạm vi, điều kiện đi lại tự do của tàu thuyền của hai nước.
Phần V (Điều khoản cuối cùng) gồm 02 điều (Điều 12 và Điều 13) quy định về hiệu lực, trình tự và thủ tục để Nghị định thư có hiệu lực. Trong đó, cần lưu ý: Nghị định thư này sẽ trở thành Phụ lục của “Hiệp ước biên giới trên đất liền giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa”; bản đồ biên giới sẽ thay thế bản đồ đính kèm “Hiệp ước biên giới trên đất liền giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa”
Nghị định thư còn bao gồm một số phụ lục sau:
- Bản đồ biên giới:
Bản đồ biên giới gồm 35 mảnh Việt - Trung văn và 35 mảnh Trung - Việt văn, đánh số đại thể từ Tây sang Đông, được thành lập tỷ lệ 1/50.000, hệ thống tọa độ mặt phẳng, thể hiện dải địa hình cách đường biên giới từ 03 - 05 km về hai phía. Nội dung bản đồ bao gồm: cơ sở toán học, dân cư, mạng lưới đường sá, hệ thống thủy hệ, dáng đất và chất đất, thực vật, đường biên giới và các mốc giới. Bản đồ được thành lập theo ảnh hàng không bay chụp năm 1996 - 1998, được lưu giữ ở hai dạng (file số và file giấy). Bản đồ biên giới in 5 màu, trong đó màu đỏ thể hiện đường biên giới, các mốc giới và số hiệu của nó.
- Bảng đăng ký mốc giới: thống kê loại hình mốc, vật liệu làm mốc, thời gian cắm mốc, mô tả vị trí cắm mốc, tọa độ vuông góc và địa lý của mốc, chiều cao mốc và độ cao mặt đất mốc, vị trí và khoảng cách giữa các mốc, sơ đồ vị trí mốc của từng cột mốc.
- Bảng tọa độ độ cao mốc giới: thống kê tọa độ, góc phương vị, khoảng cách với các mốc liền kề, độ cao mốc, khoảng cách đến đường biên giới của tất cả các mốc.
- Bảng kê sự quy thuộc của các cồn bãi: thống kê tên các cồn bãi, nước quy thuộc, tọa độ tâm các cồn bãi trên sông suối biên giới Việt Nam - Trung Quốc.
Có thể nói rằng Nghị định thư phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc là văn kiện đầy đủ, đồng bộ, hiện đại và hoàn thiện hơn so với các Hiệp ước và Nghị định thư phân giới cắm mốc mà trước đây Việt Nam ký với các nước láng giềng. Nghị định thư phân giới cắm mốc cùng với Hiệp ước Biên giới trên đất liền giữa Việt Nam - Trung Quốc được ký ngày 20/12/1999 và Hiệp định về quy chế quản lý biên giới, Hiệp định về cửa khẩu và quy chế quản lý cửa khẩu biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc ký ngày 18/11/2019 đã trở thành bộ hồ sơ hoàn chỉnh về đường biên giới giữa hai nước, từ đó tạo cơ sở vững chắc cho công tác quản lý biên giới, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.
Đề tìm hiểu thông tin đầy đủ về Nghị định thư xin vui lòng truy cập Cổng Thông tin điện tử của Sở Ngoại vụ tỉnh Vĩnh Phúc: http://songv.vinhphuc.gov.vn.
Ngọc Vân